Zaparcia u niemowlaka: co je powoduje? Jak im zapobiec?

Zaparcia to częsta przypadłość niemowląt – szacuje się, że mogą występować nawet u 1/3 maluszków. Związane są z niedojrzałością układu pokarmowego, ale mogą być również wynikiem nieprawidłowej diety. Co jeszcze może przyczyniać się do powstawania zaparć u niemowląt? Jak im zapobiegać? Jak pomóc dziecku przy zatwardzeniu? Podpowiadamy!

Jak rozpoznać zaparcie u niemowlaka?

O zaparciach, nazywanych potocznie zatwardzeniami, można mówić, gdy niemowlę wypróżnia się rzadziej niż 3 razy w tygodniu. Stolce są przy tym twarde, zbite, a defekacji często towarzyszy wysiłek, dyskomfort, a nawet ból. Przy zaparciach brzuch maluszka jest twardy i napięty, dziecko może być wówczas niespokojne, zdenerwowane i płaczliwe. 

Częstotliwość oddawania stolca u małych dzieci w dużym stopniu zależna jest od sposobu karmienia. Niemowlęta karmione piersią wypróżniają się nawet tyle razy, ile przystawiane są do piersi i oddają stolce o konsystencji półpłynnej lub papkowatej. Natomiast dzieci spożywające mleko modyfikowane oddają najczęściej 2-3 stolce dziennie (papkowate lub uformowane). Należy podkreślić, że rzadsze wypróżnianie się (zwłaszcza u maluchów karmionych piersią), nawet raz na 7 dni, nie musi być powodem do niepokoju, o ile nie towarzyszą temu niepokojące objawy, np. ból brzucha, wzdęcia, brak apetytu czy rozdrażnienie.

Najczęstsze przyczyny zaparć u niemowlaków

Jako jedną z przyczyn zaparć u niemowląt specjaliści wymieniają niedojrzałość układu pokarmowego. Kolejnym powodem nieprzyjemnych dolegliwości mogą być alergie pokarmowe, np. na białka mleka krowiego. Dzieci karmione mlekiem modyfikowanym mogą cierpieć na bolesne zatwardzenia, gdy posiłek zostaje przygotowany nieprawidłowo. Zatwardzenie u niemowlaka to częsta przypadłość podczas rozszerzania diety – układ pokarmowy dopiero zaczyna uczyć się trawienia czegoś innego niż mleko. Nadmiar produktów zapierających w codziennym jadłospisie to jeden z błędów żywieniowych mogący prowadzić do zmniejszenia częstotliwości wypróżnień niemowlaka.

Jak zapobiegać i jak radzić sobie z zaparciami u niemowlaka?

Jeżeli zatwardzenie u malucha pojawiło się po spożyciu mleka modyfikowanego, skonsultuj się z lekarzem pediatrą i poproś o pomoc w doborze odpowiedniego produktu. Pamiętaj, aby mleko modyfikowane zawsze przygotowywać zgodnie z instrukcją na opakowaniu – zbyt gęsty posiłek może przyczyniać się do powstawania zaparć u Twojej pociechy.

Jeżeli w trakcie rozszerzania diety zauważysz, że po podaniu danego produktu niemowlę rzadziej oddaje stolec i zmienia się jego konsystencja, zrezygnuj z podawania tego artykułu przez jakiś czas. Jednocześnie wprowadź do diety dziecka więcej płynów, najlepiej niskozmineralizowaną, niskosodową wodę mineralną. W drugim półroczu życia dziecka jego zapotrzebowanie na płyny to ok. 800-1000 ml na dzień. Należy również pamiętać o odpowiedniej ilości błonnika w diecie malucha, który reguluje pracę jelit, przyspiesza przemianę materii i może pomagać w łagodzeniu zaparć u niemowlaka.

Jabłka, gruszki, śliwki, brokuły, ale także siemię lniane i różnego rodzaju kasze, np. jaglana, to doskonałe źródła błonnika oraz wielu innych składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania małego organizmu.

Na etapie rozszerzania diety do jadłospisu malucha warto włączyć jogurty naturalne, kefiry i maślanki bez dodatku cukru, ponieważ zawierają one dobre dla jelit kultury bakterii i pomagają w trawieniu.

Dzieci zmagające się z zaparciami często wstrzymują oddawanie stolca w obawie przed bólem. Im dłużej znajduje się on w jelicie grubym, tym staje się twardszy, co powoduje nawarstwienie się problemu. Jednocześnie, podczas oddawania zbitego stolca o dużej średnicy może dojść do podrażnienia śluzówki odbytu, a nawet do jej pęknięcia i powstania szczeliny odbytu. Jeśli więc zaobserwujesz, że Twoja pociecha cierpi podczas wypróżnień i rzadko oddaje stolec, zgłoś się do pediatry lub gastroenterologa dziecięcego. Specjalista może zdecydować o podaniu maluchowi leków osmotycznie czynnych, które zwiększają wchłanianie wody w jelicie grubym, rozluźniają masy kałowe i pobudzają perystaltykę. Należy pamiętać, aby leków tych nie podawać na własną rękę bez konsultacji z lekarzem – dobór nieodpowiedniego preparatu lub dawki może zaszkodzić maluszkowi.

Dieta niemowlęcia powinna być urozmaicona, bogata w warzywa, owoce, błonnik i czystą wodę. W przypadku występowania zaparć warto skonsultować się z pediatrą, który przeprowadzi dokładny wywiad i oceni, jak pomóc dziecku w walce z tą nieprzyjemną dolegliwością. Specjalista może zaproponować zmianę mleka modyfikowanego na inne, urozmaicenie diety czy w razie konieczności – zlecić wykonanie konkretnych badań lub przepisać odpowiednie leki.